صفحه ای فرضی را دور تا دور سر در نظر
بگیرید. زوایای مختلف روی این صفحه را آزیموت می نامیم. در آزیموت 0 منبع
صوتی در خط وسط روبروی صورت قرار دارد و صدایی که در این حالت به دو گوش می
رسد، کاملا یکسان است. در آزیموت 90 منبع صوتی در مقابل گوش راست قرار
دارد و صدا ابتدا به گوش راست و سپس به گوش چپ می رسد. در این زاویه مکان
یابی اصوات بم و زیر با یکدیگر تفاوت دارد.
در فرکانس های زیر، سر حدود
19-13 دسی بل اثر سایه ایجاد می کند. این اثر سایه ای در فرکانس های بم
نیز وجود دارد اما کمتر (3 دسی بل) است. بنابراین شدت صدایی که به گوش راست
می رسد، بیشتر از صدایی است که به گوش چپ می رسد. در فرکانس های بم، صدا
از لحاظ زمانی یا فازی حدود 0.65 میلی ثانیه زودتر به گوش راست می رسد. این
اختلاف طیفی و زمانی بین صدایی که به دو گوش می رسد، در ساقه مغز شناسایی
شده و درک می گردد. در واقع تنها صدایی که شدت بالاتری دارد و زودتر دریافت
شده است، در مغز پردازش می شود.
در آزیموت 180 منبع صوتی در پشت سر
فرد قرار دارد و مجددا صدا به طور یکسان به دو گوش می رسد. برای تشخیص این
که منبع صوتی در جلوی فرد قرار دارد یا پشت سر او و همچنین جهت یابی عمودی
صدا، اختلاف طیفی صدای دریافتی توسط دو گوش و رزونانس لاله و کونکای گوش
کمک کننده است. آزیموت 270 نیز مشابه آزیموت 90 ولی برعکس اشت.
با توجه
به توضیحات بالا می توان چنین برداشت کرد که وجود حس شنیداری در فرکانس
های زیر برای جهت یابی در سطح عمود و جهتیابی جلو-عقب کاملا ضروری است.
وجود کم شنوایی یک طرفه سبب افزایش خطای جهت یابی در سطح افق می شود.
فردی را در نظر بگیرید که در محیطی قرار
دارد که هم نویز و هم سیگنال گفتاری در آن وجود دارد و هردو منبع سیگنال و
نویز در یک سمت او هستند. ساختار طیفی و تغییرات سیگنال گفتاری کاملا مشخص
بوده و زمانی که به گوش دورتر می رسد، تنها شدت و فاز آن کمی دستخوش تغییر
می شود اما یکی از ویژگی های نویز این است که ساختار مشخصی ندارد و به صورت
تصادفی تغییر می کند.
بنابراین نویزی که به گوش دورتر می رسد کاملا
ساختاری متفاوت با نویز دریافتی توسط گوش مقابل دارد. هنگامی که ورودی های
دو گوش در ساقه مغز با یکدیگر مقایسه می شوند، سیگنال های گفتاری که مشابه
یکدیگر هستند تقویت شده و نویزها که با یکدیگر تفاوت دارند، سرکوب می شوند.
بدین ترتیب شنوایی دوگوشی سبب افزایش نسبت سیگنال به نویز (SNR) شده و فرد
می تواند به واسطه ی آن بر روی سیگنال هدف تمرکز کند.
این سه پدیده که
در شنوایی دوگوشی رخ می دهند، سبب افزایش قدرت درک گفتار فرد می شوند. به
همین دلیل طبق یک قاعده ی کلی، اساس همواره بر تجویز دوگوشی سمعک است؛ مگر
این که خلاف آن ثابت شود.
در سایر موارد غیر از موارد مذکور، سمعک به صورت دوگوشی با قیمت سمعک مناسب تجویز می شود. اهمیت این مساله به قدری زیاد است که تاکید می شود چنانچه بیمار توان مالی پرداخت هزینه دو سمعک گران را ندارد، تلاش کنید دو سمعک با قیمت کمتر برایش تجویز کنید ولی حتما به دو گوش سمعک بدهید. به عبارت ساده تر قیمت نباید مانع تجویز دوگوشی آن شود.